Warmtepomp

Een warmtepomp haalt met een warmtewisselaar warmte uit de lucht, bodem of grondwater en zet dit om in warm water. Hiermee verwarm je je huis en/of je kraanwater. De warmtepomp gebruikt stroom: je zult dus merken dat je stroomgebruik toeneemt. Daar staat tegenover dat je veel minder (of geen) gas gebruikt.

Een volledig elektrische warmtepomp zorgt voor verwarming van je huis en warm water in de badkamer en keuken. Een hybride warmtepomp werkt samen met een HR-ketel op gas die bijspringt op koude dagen en voor (extra) warm water.

In deze video leggen we uit hoe je op een goede manier minder of zelfs geen aardgas kunt verbruiken.

Eerst isoleren

Bij een warmtepomp is het belangrijk dat je huis goed geïsoleerd is en dat er lage temperatuur afgiftesystemen aanwezig zijn. Denk aan vloerverwarming of lage temperatuur radiatoren. Soms is het echter wél mogelijk de gewone radiatoren te gebruiken of blijkt een hoge temperatuur warmtepomp of hybride systeem de beste optie. Laat diverse installateurs je goed adviseren!

Een volledig elektrische warmtepomp haalt warmte uit de lucht, de bodem of het grondwater en zet dit om in verwarming voor je huis. Dit type warmtepomp is niet geschikt om in korte tijd veel warmte te leveren, wel om over een lange periode heel constant en gelijkmatig te verwarmen. Naast de warmtepomp is er een boiler voor warm tapwater nodig, omdat de warmtepomp niet direct voldoende warm tapwater kan leveren voor bijvoorbeeld de douche. Met een boiler van 150 liter kan ongeveer een half uur gedoucht worden.

Hybride warmtepomp

Een hybride warmtepomp gebruikt de buitenlucht of ventilatielucht als warmtebron. Onder bepaalde omstandigheden, bijvoorbeeld in de winter als het erg koud is, springt de cv-ketel bij om het extra warm te krijgen. De cv-ketel gaat dus alleen aan bij piekgebruik. Deze optie kun je kiezen zolang de woning nog niet goed geïsoleerd is maar je wel minder gas wilt gaan verbruiken.

Veelgestelde vragen

Wat is het verschil tussen monoblock en split-unit lucht-water warmtepomp?

Er zijn twee soorten lucht-water warmtepompen namelijk de monoblock en split-unit.

Bij de monoblock uitvoering zit zowel de verdamper als de condensor in de buitenunit met de ventilator. Hierdoor is de buitenunit een stuk groter dan bij een split-unit. Bij de split-unit zit de verdamper in de buitenunit bij de ventilator en de condensor aan de binnen unit.

Bij een monoblocksysteem worden geen koelleidingen gebruikt. De buitenunit moet daarom zo dicht mogelijk tegen de woning staan. Bij dit type is het mogelijk voor bedrijven zonder STEK-certificaat de montage en onderhoudswerkzaamheden uit te voeren. Wanneer er in de woning weinig ruimte is kan het monoblocksysteem uitkomst bieden omdat het grootste gedeelte van de warmtepomp buiten de woning staat.

Bij de split-unit worden wel koelleidingen geplaatst wat het mogelijk maakt om de ventilator verder van de woning te plaatsen; bijvoorbeeld achter de schuur, in de tuin. Op die manier kan je eventueel geluid wat afschermen (let wel op de buren). De split-unit lijkt wat op de airco units die je vaak in het buitenland ziet.

Wat betekent bèta-factor?

Bij een transmissieberekening komt een bepaald vermogen naar voren die benodigd is. Wanneer je een bodem warmtepomp wilt installeren zal men kiezen voor een iets lager vermogen dan uit de berekening naar voren komt, bijvoorbeeld 0,8. Dat noemt men de bèta-factor. Een bèta-factor van 0,8 wil zeggen dat de warmtepomp op 80% van het benodigde vermogen wordt ingezet.

Op de dagen dat het te koud is (lager dan -10 graden C) kan de warmtepomp geen warmte afgeven en zal op de overige dagen een elektrisch verwarmingselement in de warmtepomp bijverwarmen. Bij de lucht-water warmtepompen zal nagenoeg altijd voor de bèta-factor 1 worden gekozen (100%).

Wat is een transmissieberekening?

Door een transmissieberekening wordt de warmtebehoefte van de woning bij extreme temperaturen berekend. Er kan dan exact worden nagegaan welk verwarmingsvermogen nodig is om de woning zo optimaal mogelijk te verwarmen in kW. Warmteverliezen van binnen naar buiten en alle bijbehorende factoren die een rol spelen worden daarin meegenomen. Denk hierbij aan de isolatiewaarde (Rc), ventilatiesysteem, gebruiksoppervlakte, tapwaterverbruik en type warmteafgiftesysteem.

Is een warmtepomp wel efficiënt?

Warmtepompen zijn zeker efficiënt. De een echter meer dan de ander. Dit heeft voornamelijk te maken met de bron. Een bodemwarmtepomp heeft een hoger rendement dan een systeem dat de warmte uit de lucht haalt. De bodemwarmte is namelijk veel constanter dan die in de buitenlucht. Maar ook de gevraagde afgiftetemperatuur, eventueel extra elektrisch verwarmingselement en de bèta factor bepalen hoe efficiënt de warmtepomp is.

Seasonal Coëfficient Of Performance.
Hoe efficiënt een warmtepomp is wordt uitgedrukt in de (S)COP factor. Dit staat voor (Seasonal) Coëfficient Of Performance. Voorbeeld: de warmtepomp heeft een COP van 4, dan betekent dat wanneer men er 1 kWh aan energie in stopt, de warmtepomp 4 kWh aan warmte kan produceren. Kies je een lucht-water warmtepomp dan is de SCOP echter belangrijker dan de COP. De temperatuur in de buitenlucht fluctueert per seizoen namelijk fors. De SCOP geeft hiervan het gemiddelde rendement.

Hoeveel onderhoud heeft een warmtepomp nodig?

Onderhoud is bijna niet nodig. Alleen de compressor moet periodiek worden gecontroleerd, hiermee wordt de levensduur en energiezuinigheid gewaarborgd, waardoor je er zeker van kunt zijn dat het rendement goed blijft. Het tarief daarvoor is vergelijkbaar met controle van de cv-ketel.

Kosten / terugverdientijd hybride warmtepomp

In de tabel zie je de kosten en subsidie voor een hybride warmtepomp op buitenlucht met een verwarmingsvermogen van 5 kW (dit vermogen is voor de meeste woningen voldoende).

Prijs (incl. btw en installatie) Subsidie
zonder cv-ketel €5.000 € 2.250 tot 2.700
met nieuwe cv-ketel €7.000 € 2.250 tot 2.700
De terugverdientijd van een hybride warmtepomp

Met een hybride warmtepomp bespaar je ongeveer € 400 per jaar op je energierekening. Daarbij is uitgegaan van een gemiddelde eengezinswoning met een gasverbruik van 1500 m3 per jaar voor verwarming. Verbruik je meer gas, dan is je besparing hoger. In de berekening is meegenomen dat de warmtepomp zo’n 1.500 kWh aan stroom verbruikt. Bij een elektriciteitsprijs van 22 cent per kWh* en een gasprijs van €1 per m3*. Als de temperatuur onder de 4⁰C daalt, schakelt de warmtepomp in dit voorbeeld over op gas. Een hybride warmtepomp inclusief HR-ketel kan zichzelf al in 12 jaar terugverdienen.

* Op dit moment (maart 2022) zijn er grote verschillen tussen de energieprijzen die je als consument betalen moet. De huidige gas- en stroomprijs kan dus een stuk hoger zijn dan waarmee de berekening hierboven (van Milieu Centraal) voor de lange termijn rekent. Bij een hogere energieprijs is de besparing in dat jaar uiteraard ook hoger. Voor het berekenen van besparingen over een langere termijn (15 tot 25 jaar) is Milieu Centraal uitgegaan van de energieprijzen die het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in 2030 verwacht.

De kosten van een elektrische warmtepomp

De prijs van een volledig elektrische warmtepomp hangt af van de warmtebron (lucht of bodem) en het vermogen (de hoeveelheid warmte die je nodig hebt).

Prijs (incl. btw en installatie) Subsidie
Bron lucht 3 tot 12 kW € 6.500 tot € 14.000 € 1.950 tot 3.750
Bron bodem 4 tot 16 kW € 8.500 tot € 19.500 € 3.750 tot 5.100

Als je nieuwe radiatoren nodig hebt in de woonkamer, keuken en badkamer kost dat zo’n € 2.500 extra.

De terugverdientijd van een elektrische warmtepomp

In een goed geïsoleerde eengezinswoning ben je zo’n € 680 per jaar kwijt aan gas voor verwarming en warm water (1.050 m3). Met een warmtepomp ben je € 170 tot € 310 goedkoper uit, omdat je stroom in plaats van gas gaat gebruiken. Er is nog een extra voordeel: ga je ook elektrisch koken, dan heb je geen gasaansluiting meer nodig. Dat scheelt nog eens € 195 per jaar! Combineren met zonnepanelen is niet onverstandig. Een bodempomp van €10.000 kan zichzelf in 14 jaar terugverdienen. Bron: Milieu Centraal.

Check, is mijn woning geschikt?

Doe de warmtepomp-check
Met de Warmtepompverkenner krijg je na het doorlopen van enkele simpele vragen een indicatie welk type warmtepomp het beste bij jouw situatie past. Doe de warmtepomp-check

Check of je zwaardere elektriciteitsaansluiting nodig hebt
Vraag aan de installateur of je een zwaardere elektriciteitsaansluiting nodig hebt (3 x 35 ampère). Een zwaardere aansluiting is ruim 600 euro per jaar duurder dan een standaardaansluiting. Je netbeheerder kan je exact vertellen wat de aansluitkosten en jaarlijkse vastrechtkosten zijn van de zwaardere aansluiting, zodat je het verschil kunt uitrekenen.

Schaf bij de warmtepomp ook een LTV-systeem aan
Een systeem met zowel pomp als lagetemperatuurverwarming noemen we een volledige warmtepomp. Samen bespaar je hiermee optimaal energie.

Sluit een aparte elektriciteitsmeter aan
Laat de warmtepomp aansluiten op een aparte elektriciteitsmeter, en houd bij of de warmtepomp niet meer stroom verbruikt dan vooraf is berekend. Wanneer dit wel zo is dan valt dit snel op en kun je de installateur de oorzaak laten opsporen en om maatregelen vragen.

Verder lezen over andere maatregelen?

Naast de warmtepomp zijn er nog veel andere mogelijkheden. Ook daarover hebben we veel nuttige informatie.

Bekijk alle maatregelen