Natuurlijke ventilatie

Natuurlijke ventilatie gebruikt natuurlijke luchtstromen zoals de wind of warme stijgende lucht, om frisse lucht binnen te brengen en vervuilde lucht af te voeren. Dit kan worden bereikt door het (klein beetje) openen van ramen, deuren, ventilatieroosters en andere openingen in de woning. Afvoerkanalen hebben vaak van nature een bepaalde trek naar buiten toe. Bijvoorbeeld als de wind langs het pijpje op het dak waait. Maar ventilatie gebeurt ook doordat warme en vochtige lucht van douchewater opstijgt naar de afvoerpijp bovenin de badkamer. Natuurlijke ventilatie is passief en vereist geen mechanische apparatuur of elektriciteit. Het is echter slecht regelbaar. En afhankelijk van de weersomstandigheden kan er teveel (bij veel wind) of te weinig worden geventileerd.

Mechanische ventilatie

Mechanische ventilatie werkt met ventilatoren om lucht te kunnen verplaatsen en te verversen. Alleen een ventilator in de gevel van een badkamer is een vorm van decentrale afzuiging. Vanaf halverwege de jaren 70 zijn woningen vaak voorzien van een centrale mechanische afzuiginstallatie (ook wel een centrale afzuigbox). Doorgaans wordt uit het toilet, de badkamer en de keuken lucht afgezogen. Die lucht moet worden vervangen door lucht van buiten. Vaak zijn roosters bovenaan ramen de aangewezen route voor binnenkomende, frisse lucht. Deze vorm van ventilatie is goed te regelen door de standenschakelaar in de keuken of badkamer.

Vraaggestuurde ventilatie

Dit is een vorm van mechanische ventilatie maar werkt geavanceerder. Verschillende sensoren in de woning meten de luchtkwaliteit en bepalen hoeveel ventilatie nodig is. De sensoren kunnen luchtvochtigheid meten in bijvoorbeeld de badkamer, of CO2 concentraties elders in de woning. Hierdoor is er nooit te weinig of te veel ventilatie.

Balansventilatie met WTW

Balansventilatie met warmteterugwinning (WTW). Dit is een geavanceerdere vorm van mechanische ventilatie waarbij zowel de frisse buitenlucht als afgevoerde binnenlucht door een warmtewisselaar gaan. Dit bespaart energie. Warmte uit de afgevoerde lucht wordt overgedragen aan de frisse buitenlucht die naar binnen gaat. De frisse lucht komt dus niet door ventilatieroosters de woning binnen. Ramen hoeven dus geen ventilatieroosters te hebben. Het is omslachtig om in een bestaande (oudere) woning balansventilatie met WTW in te bouwen, omdat er veel ventilatiekanalen moeten worden aangelegd. Er komen echter steeds meer decentrale WTW-systemen op de markt. Daarmee kan je per vertrek de binnenkomende buitenlucht eerst opwarmen met de vervuilde binnenlucht die af wordt gezogen.

Ventilatiewarmtepomp

Ventilatielucht heeft vrijwel het hele jaar door een relatief hoge temperatuur (gemiddeld 20 graden) en is daarom een interessante warmtebron. Een ventilatiewarmtepomp benut die warmte uit de lucht. Als er geen geavanceerde ventilatie is (zoals WTW of ventilatiewarmtepomp), verlaat de afgezogen lucht de woning met dus soms wel 20 graden. Een ventilatiewarmtepomp kan in plaats van de eerder genoemde centrale afzuigbox worden geplaatst. De ventilatiewarmtepomp onttrekt de energie uit de afzuiglucht, daardoor komt uit het pijpje op het dak nog maar lucht van ongeveer 7 graden. De energie die onttrokken wordt uit de afzuiglucht geeft een ventilatiewarmtepomp vaak af aan een boilervat voor tapwater. Een ventilatiewarmtepomp is zelden krachtig genoeg om een woning te verwarmen en werkt daarom meestal samen met je cv-ketel.

Tips

Ventileer altijd extra bij:

• Een feestje met veel mensen
• Tijdens het douchen
• Tijdens het koken
• Tijdens het klussen in huis
• Tijdens drogen van de was

Met een CO2-meter kun je heel bewust sturen op de luchtkwaliteit binnen. Het geeft een goed beeld wat de effecten zijn bij bijvoorbeeld een feestje of tijdens het koken. Een dergelijke meter is te koop vanaf een paar tientjes.

Heb je andere ventilatie dan natuurlijke ventilatie? Zorg dan voor het frequent onderhouden en schoonmaken van de filters en kanalen. En laat de luchtroosters altijd open staan.