De warmtepomp van Jannetje en Hans
Een warmtepomp is voor veel huishoudens de meest ideale manier om duurzaam te verwarmen en geld te besparen. Maar hoe weet je of dat ook voor jouw woning geldt, waar begin je en wat kun je verwachten? We vroegen het Hans uit Gieten, op dinsdag 12 december werd zijn nieuwe warmtepomp geïnstalleerd. Daar aan ging een lang proces vooraf…
‘Zo’n drie jaar geleden ontstond het idee om van het gas af te gaan, maar we zagen wat beren op de weg. Ten eerste hadden we een nog helemaal goede houten vloer waarvan we het zonde vonden als die de deur uit moest. Daarnaast zouden de kosten dan ook flink worden, want naast die warmtepomp moesten we dus ook een volledig nieuwe vloer met vloerverwarming aanleggen. Tot slot kwamen de installateurs die we om een offerte hadden gevraagd niet met de antwoorden die we zochten. Die adviseerden ons bijvoorbeeld dat we gewoon een nieuwe cv-ketel moesten nemen in plaats van een warmtepomp. Terwijl; ook als het net niet goedkoper zou zijn dan op gas verwarmen wilden we toch graag een warmtepomp. De combinatie van het dilemma over de vloer en het niet kunnen vinden van de juiste installateur heeft ervoor gezorgd dat alles wat langer heeft geduurd.’
Toch hebben jullie uiteindelijk wel doorgepakt. Wat heeft dan toch dat extra zetje gegeven?
‘De noodzaak werd er niet kleiner op, dus we hebben besloten het in stapjes te doen. Begin maart lagen de vloerverwarming en onze nieuwe bamboe vloer er in. Vervolgens kwamen we in contact met een installateur die wél antwoord had op onze vragen. Bijvoorbeeld over de combinatie van onze huidige zonneboiler en de nieuwe warmtepomp. Dat gaf vertrouwen.’
En toen?
‘Vervolgens heeft de installateur ons warmteverlies berekend. Hij heeft een rondje door het hele huis gelopen, al het isolatiemateriaal bekeken en de isolatiewaarde daarvan met ons doorgesproken. Op basis van die gegevens kon hij berekenen wat het vermogen van de warmtepomp moest worden.’
En daar kwam de perfecte optie uitrollen?
‘We hebben nog wel wat opties bekeken, vooral omdat er vaak klachten zijn over het geluid. Uiteindelijk zijn we bij de meest stille variant uitgekomen. Maar het geluid van de warmtepomp is voor ons nooit een drempel geweest om er eentje te nemen. Dat geldt ook voor de buiten-unit. Zo’n wit ding staat natuurlijk niet erg mooi tegen je gevel, dus waarom ze niet in baksteenrood worden gemaakt is mij een raadsel. Maar we laten aan de zijkant wat groens groeien denk ik, en dan is het maar hoe het is.’
‘Binnen hebben we het geluk dat er een vrij ruime bijkeuken is. Op de plek waar eerst de cv-ketel hing hangt nu de warmtepomp. Daarnaast staat de zonneboiler die we al hadden. Omdat we naast ons hoofdhuis nog een huisje en atelier hebben staan er ook twee buffervaten van 50 en 300 liter.’
Heb je nog een tip voor anderen die een warmtepomp willen aanschaffen?
‘We hadden niet verwacht dat het een week zou duren om alles te installeren. Als de warmtepomp op de plek van je cv-ketel komt te hangen en je bent met deze kou gehecht aan je warme douche dan kun je misschien beter wachten tot in de zomer.’
Veelgestelde vragen
Wat is het verschil tussen monoblock en split-unit lucht-water warmtepomp?
Er zijn twee soorten lucht-water warmtepompen namelijk de monoblock en split-unit.
Bij de monoblock uitvoering zit zowel de verdamper als de condensor in de buitenunit met de ventilator. Hierdoor is de buitenunit een stuk groter dan bij een split-unit. Bij de split-unit zit de verdamper in de buitenunit bij de ventilator en de condensor aan de binnen unit.
Bij een monoblocksysteem worden geen koelleidingen gebruikt. De buitenunit moet daarom zo dicht mogelijk tegen de woning staan. Bij dit type is het mogelijk voor bedrijven zonder STEK-certificaat de montage en onderhoudswerkzaamheden uit te voeren. Wanneer er in de woning weinig ruimte is kan het monoblocksysteem uitkomst bieden omdat het grootste gedeelte van de warmtepomp buiten de woning staat.
Bij de split-unit worden wel koelleidingen geplaatst wat het mogelijk maakt om de ventilator verder van de woning te plaatsen; bijvoorbeeld achter de schuur, in de tuin. Op die manier kan je eventueel geluid wat afschermen (let wel op de buren). De split-unit lijkt wat op de airco units die je vaak in het buitenland ziet.
Wat betekent bèta-factor?
Bij een transmissieberekening komt een bepaald vermogen naar voren die benodigd is. Wanneer je een bodem warmtepomp wilt installeren zal men kiezen voor een iets lager vermogen dan uit de berekening naar voren komt, bijvoorbeeld 0,8. Dat noemt men de bèta-factor. Een bèta-factor van 0,8 wil zeggen dat de warmtepomp op 80% van het benodigde vermogen wordt ingezet.
Op de dagen dat het te koud is (lager dan -10 graden C) kan de warmtepomp geen warmte afgeven en zal op de overige dagen een elektrisch verwarmingselement in de warmtepomp bijverwarmen. Bij de lucht-water warmtepompen zal nagenoeg altijd voor de bèta-factor 1 worden gekozen (100%).
Wat is een transmissieberekening?
Door een transmissieberekening wordt de warmtebehoefte van de woning bij extreme temperaturen berekend. Er kan dan exact worden nagegaan welk verwarmingsvermogen nodig is om de woning zo optimaal mogelijk te verwarmen in kW. Warmteverliezen van binnen naar buiten en alle bijbehorende factoren die een rol spelen worden daarin meegenomen. Denk hierbij aan de isolatiewaarde (Rc), ventilatiesysteem, gebruiksoppervlakte, tapwaterverbruik en type warmteafgiftesysteem.
Is een warmtepomp wel efficiënt?
Warmtepompen zijn zeker efficiënt. De een echter meer dan de ander. Dit heeft voornamelijk te maken met de bron. Een bodemwarmtepomp heeft een hoger rendement dan een systeem dat de warmte uit de lucht haalt. De bodemwarmte is namelijk veel constanter dan die in de buitenlucht. Maar ook de gevraagde afgiftetemperatuur, eventueel extra elektrisch verwarmingselement en de bèta factor bepalen hoe efficiënt de warmtepomp is.
Seasonal Coëfficient Of Performance.
Hoe efficiënt een warmtepomp is wordt uitgedrukt in de (S)COP factor. Dit staat voor (Seasonal) Coëfficient Of Performance. Voorbeeld: de warmtepomp heeft een COP van 4, dan betekent dat wanneer men er 1 kWh aan energie in stopt, de warmtepomp 4 kWh aan warmte kan produceren. Kies je een lucht-water warmtepomp dan is de SCOP echter belangrijker dan de COP. De temperatuur in de buitenlucht fluctueert per seizoen namelijk fors. De SCOP geeft hiervan het gemiddelde rendement.
Hoeveel onderhoud heeft een warmtepomp nodig?
Onderhoud is bijna niet nodig. Alleen de compressor moet periodiek worden gecontroleerd, hiermee wordt de levensduur en energiezuinigheid gewaarborgd, waardoor je er zeker van kunt zijn dat het rendement goed blijft. Het tarief daarvoor is vergelijkbaar met controle van de cv-ketel.
